Hoşlansanız da hoşlanmasanız da zor insanlar her yerde. Hayatınızın belli bir noktasında zorlayıcı bir insanla karşılaşmanız ve onunla baş etme yolu bulmaya çalışmanız kaçınılmaz. Onlarla birlikte olmak size keder veriyorsa ‘Neden uğraşayım’ diye düşünmek kolay olur. Ama her zaman bu kadar basit değildir. Bazen kontrolümüzün az olduğu böyle durumlarda olmaya zorlanırız.
Akraba olmak da bu durumlardan biridir. Doğrusu aile üyeleriyle baş etmek sıklıkla en zorudur, çünkü onlarla daha karışık ve daha yakın bağlantı içindeyizdir. Arkadaş, iş arkadaşı, sevgili ya da komşu gibi zor tanıdıklarla bir süre baş edersiniz, ya aranızdaki çatışma çözülür ya da kendinizi bu durumdan çıkarabilirsiniz. Söz konusu aile olduğunda aile grubunun bütünlüğünün hatırına bir tık daha öteye gitmeye neredeyse yükümlüyüzdür. Başka bir ifadeyle, kişisel ilişkiler aileyi bir bütün olarak etkileyebilir. Aile üyelerinden biri ile anlaşamıyorsanız, bu sizi strese sokar ve diğer ailesel ilişkilerinizin üzerinde de baskı kurar.
O zaman çok sevmediğiniz ve hayatınızda tercih etmeyeceğiniz insanlarla sadece aileden diye baş etmeniz gerektiğinde ne yapacaksınız?
1. Zor insanı düzeltmeye çalışmayın.
Onları olduğu gibi kabul edin. ( Bu tüm zor insanlar için geçerli sadece aile üyeleri değil.) Önem verdiğiniz birine yardım etmeye çalışmak cazip gelebilir; onlara yardım için biraz çaba harcayabilirsiniz. Bazı zamanlarda işe yarar, ama sıklıkla bu çabalar ödüllendirilmez. Doğrusu, birini düzeltmeye çalışmak ya da hayatını daha iyi hale getirmek tam bir baş ağrısı haline gelebilir, onlar için ne kadar çok şey yaparsanız sizden o kadar çok şey beklerler. Kabul edin tam bu zamanda onları değiştiremezsiniz. Gerçek bir değişim – bu kişinin sizi dinlediği ve sizinle uzlaşmaya çalıştığının kanıtı – görmediğiniz müddetçe davranışlarının hep olduğu gibi olacağını varsayın. Başkalarının yapabileceği ve yapmak isteyebilecekleriyle ilgili beklentilerinizi ayarlamak önemlidir.
2. Anda ve doğrudan ol.
Bilin ki çatışmayı başlatmaya çalışan insanlar duygusal olarak ve hatta fiziksel olarak sizi ateşler, muhtemelen kalp atışınızı hızlandırır ve tansiyonunuzu yükseltir. Kaçınılmaz şekilde sizi savunmacı konumuna sokacak savaş ya da kaç tepkisi vermekten sakının. Münakaşa ya da hararetli tartışma istemezsiniz. Kendinize dürüst olun ve kendi bütünlük zemininizde kalın. Kendinizi ifade ederken doğrudan ve atılgan olun. Nasıl yanıt vereceğinize odaklanın. Münakaşa veya tartışma dönüşü olmayan noktaya yükseldiğinde, yani artık çatışma çözümü yok, ama sadece kazanmayla alakalı. Bu noktaya gelirse, etkileşimi durdurun ve konuşmayı bırakın.
3. Zor insanları kendilerini ifade etmeleri için teşvik edin.
Bırakın konu/çatışma/sorun ile ilgili kendi bakış açılarını tamamen belirtsinler, onları bölmeyin. Neden başkaları tarafından yargılanıyor ya da eleştiriliyor gibi hissediyorlar? İnsanlar onlarla ilgili neleri yanlış anlıyor? Diğerlerinden ne istiyorlar ya da bekliyorlar? Kalabildiğiniz kadar tarafsız kalın. Etkileşime girmek yerine sadece dinlemek birinin aklından geçenleri söyleme fırsatına sahip olduğunu hissetmesine izin vermek için yeterli olabilir. Başkalarının farklılıklarına saygı göstermek çok uzun bir yol kat edebilir.
4. Tetikleyici konulara dikkat edin.
Kaçınılmaz olarak, anlaşmazlık ve uyumsuzluk noktalarını gösteren konular olacaktır. Bu konular neler ve bunlar hangi zamanlarda ortaya çıkıyor farkına varın. Geçmiş deneyimleriniz size yardımcı olabilir, özellikle hassas konularla yüzleştiğinizde. Bu sorunları doğrudan, çatışmasız bir şekilde ele almaya ya da ortam çok alevlendiğinde çatışmadan dönmeye hazırlıklı olun.
5. Bazı konuların kesinlikle yasak bölge olduğunu bilin.
Dönem. Tarih ve deneyimler ne olursa olsun hangi konulardan kaçınmanız gerektiğini söyler. Bu önemli konulardan devamlı olarak kaçınmamız gerektiği anlamına gelmez. Deneyimlerinize göre belli konularla baş etmenin sizi stres soktuğunu ya da duygusal olarak tükettiğini ve tartışma, uzlaşma sağlamak için yeterli bir şekilde ilerlemediyse , artık tarafların ikisininde yapıcı bir biçimde ilerlemek için gönüllü olacağı zamana kadar en iyisi tartışmadan kaçınmayı tercih etmektir.
6. Genellikle sizinle ilgili değildir.
Evet, kişisel olarak algılamamak zordur, özellikle size saldırıldığında veya başka biri için sorumlu hissettirildiğinizde. Ama eğer çatışmanın anatomisine bakarsanız, bununların sıklıkla nasıl vuku bulduğunu görebilirsiniz. İnsanların nasıl aşamalı olarak münakaşa ya da tartışmaya doğru girdiklerinin farkına varın. Genellikle, başlangıçta belirli bir konu/anlaşmazlık/yanıt etrafında odaklanır. Devamına müsade edilirse, tartışma alevlenir, ve çabucak kişiler saldırıları hızlandırır ( sıklıkla kendinizi onun istediği şekilde yanıt vermediğiniz için sorumlu ya da suçlu hissetmenizi sağlamaya çalışmayı da içerir). Bu şekilde etkileşimlerden daha önce geçtiyseniz, gerçekleşmeden önce çaba gösterin ve başından engelleyin.
7. Kendi refahınız daha önce gelir.
Başkalarına saygılı ve ilgili olmayı ne kadar isterseniz isteyin, başkalarını mutlu etmek ya da tatmin etmek ya da huzuru korumak için aşırı çaba sarf etmek ya da başınıza çorap örmek istemezsiniz. Hiçbir şahsi etkileşimin ya da ilişkinin sizin refahınızı ihlal etmesine ya da buna meydan okumasına izin vermeyin. Hayalinizde siz ve başkaları arasındaki koruyucu bölge olacak sınırlarınızı canlandırın. Siz davet etmezseniz kimsenin sizin alanınızı işgal etmeye hakkı yoktur.
Ailelerin özel durum veya tatiller için bir araya gelmesi gibi bir özel haller var. Bir meseleniz ya da çatışmanızın olduğu bir zor aile üyesi (yüzleşen, meydan okuyan, kışkırtan, ağırlaştıran ve düğmelerinize basan biri) ile tek başınıza kalacağınız bir durumun içine girmek istemiyorsanız, çok fazla planlanmamış zaman bırakmayın. Kendiniz anlaştığınız, size önem veren destekleyici insanlar ve birlikte eğlendiğiniz insanlar ile çevreleyin.
*** Abigail Brenner’ın 7 Strategies to Deal With Difficult Family Members adlı yazısı Türkçe’ye çevrilmiştir.
https://www.psychologytoday.com/us/blog/in-flux/201802/7-strategies-deal-difficult-family-members
Erişim tarihi: 17/02/2020
